Οπορτουνισμός

Οπορτουνισμός (ο) : (πολ.) αριστερή πολιτική πρακτική που χαρακτηρίζεται από υπερβολική προσαρμογή στις περιστάσεις και τάση για εκμετάλλευσή τους ανεξάρτητα από το αν υπάρχει σύγκρουση με τις ιδεολογικές αρχές: Δεξιός / αριστερός ~. (επέκτ.) πολιτικός καιροσκοπισμός.

Ο οπορτουνισμός ως κοινωνική ιδεολογία

Ν. Λυγερός

Όλος ο κόσμος κατηγορεί τις μεγάλες ιδεολογίες που είχαν κατά την άποψη του μόνο και μόνο αρνητικές επιπτώσεις πάνω στην κοινωνία δίχως όμως να συνειδητοποιεί ότι υπάρχουν και άλλες ιδεολογικές μορφές που αποτελούν κοινωνικά δόγματα. Μια από αυτές τις αμφιλεγόμενες μορφές είναι και ο οπορτουνισμός.

Φαινομενικά δεν είναι και τόσο αντιληπτός διότι συνδυάζεται εύστοχα με τον τοπικισμό και συνεπώς δεν ξεχωρίζει στο τοπικό επίπεδο. Επιπλέον προσφέρει πολλές δυνατότητες όσον αφορά στην έλλειψη θεωρητικής ιδεολογίας.

Με το πρόσχημα της μη καταπάτησης των απόψεων κάθε ατόμου, ο οπορτουνισμός παρουσιάζεται ως η βέλτιστη διπλωματική λύση της επιβίωσης ενός θεσμού. Δεν υπάρχει ποτέ πρωτοβουλία που μπορεί να θέσει σε κίνδυνο την ύπαρξη του θεσμού εφόσον η τάση του είναι να καθορίζεται από την πλειοψηφία πριν από κάθε ψηφοφορία. Ο οπορτουνισμός λειτουργεί με το μοντέλο του φύλλου πάνω στο ποτάμι: πάει όπου τον πάνε. Δεν υπάρχει καμμιά αντίσταση και συνεπώς κανένα πρόβλημα.

Η εξέλιξή του είναι η ροή του ρεύματος. Επιπλέον είναι νοητικά οικονομικός εφόσον ο οπορτουνισμός βασίζεται αποκλειστικά στη μίμηση του άλλου. Ως κινούμενος καθρέφτης, ο οπορτουνιστής ζει μέσα στον κόσμο της εικόνας. Το πλαίσιο του είναι καθαρά εικονικό και για τον ίδιο λόγο είναι και εντελώς πραγματικό διότι δεν προσφέρει τίποτα που να διαφέρει απ’ ό,τι υπήρχε.

Ακόμα και στην περίπτωση -σπάνια βέβαια- όπου υπάρχει μια υλοποίηση, το οπορτουνιστικό σύστημα έχει εξασφαλίσει ότι η ύπαρξη του έργου δεν ανατρέπει κανένα δεδομένο και συμβαδίζει απόλυτα με τη δογματική νοοτροπία της κοινωνίας. Κανείς δεν μπορεί να στιγματίσει τον οπορτουνισμό διότι δεν αφήνει ποτέ το στίγμα. Πανταχού παρών διότι ανύπαρκτος στην ουσία, ο οπορτουνισμός είναι επαγγελματικός συμβιβασμός. Ως ρητορικό στοιχείο δεν δίνει αξία στην αλήθεια αλλά μόνο στην άποψη.

Ως συμβιβαστική αρχή δεν επιβαρύνεται από οποιαδήποτε ηθική. Με αυτά τα χαρακτηριστικά ο οπορτουνισμός είναι το ιδανικό όπλο της τοπικής αδράνειας. Με τον οπορτουνισμό δεν υπάρχει ανικανότητα εφόσον δεν υπάρχει καν βούληση δημιουργίας και όλα καθορίζονται εντροπικά.

Ένα άλλο από τα πολλαπλά κοινωνικά του προτερήματα είναι ότι δεν εμπεριέχει ανθρώπινα στοιχεία: όλα είναι απολύτως κοινωνικά, όλα είναι τυπικά. Ακόμα και η νομολογία δεν υπάρχει ως έννοια για τον οπορτουνισμό εφόσον όλα μπορεί ν’ αλλάξουν και να παραβιαστούν αν το θελήσει η κοινωνική μάζα.

Με άλλα λόγια, ο οπορτουνισμός ενισχύει τα αντανακλαστικά της μικρής κοινωνίας πολλαπλασιάζοντάς τα. Με αυτόν τον τρόπο προκαλεί την απόλυτη αδράνεια που εξασφαλίζει τη μη επιβίωση κάθε δημιουργικού στοιχείου.

Το μόνο καλό για τους ανθρώπους είναι ότι ο οπορτουνισμός δεν παράγει ιστορία, μόνο λήθη.